Działanie pozycji odwróconych na organizm człowieka.

Pozycje odwrócone ("viparita sthiti",odwrócone ciało w pionie) są wyjątkową grupą asan, gdyż nie występują w żadnym innym systemie ćwiczeń. Ich zadaniem jest odwrócenie negatywnego działania grawitacji na nasze ciała. Z punktu widzenia fizjologii zapobiegają one stagnacji w krążeniu i opadaniu organów oraz zwiększają dotlenienie komórek. Ma to duży wpływ na utrzymanie zdrowia. Asany odwrócone odmładzają i regenerują ciało organiczne. Do asan odwróconych należy przystępować ostrożnie, po wcześniejszym przygotowaniu organizmu na poziomie fizycznym i psychicznym, poprzez praktykę innych grup asan. Następnie zaleca się przepraktykowanie łatwiejszych wariantów asan odwróconych przed bardziej zaawansowanymi. Należy bowiem zbudować wcześniej świadomość swojego ciała - tzw. inteligencję bazową, mieć już przygotowaną strukturę mięśniowo-szkieletową ciała, być już oswojonym z ustawieniem ciała głową do dołu i strachem przed taką orientacją ciała, mieć swobodę w obrębie szyi, barków i ramion, umiejętność odciągania barków od uszu i nie zapadania się w klatce, rozciągania ciała w płaszczyźnie pionowej, zdolność zachowywania spokoju umysłu. Aby uniknąć szkodliwego działania czy też spowodowania kontuzji, poprzez złe ułożenie lub niewłaściwą sekwencję, uczyć się tych pozycji należy bezwzględnie pod okiem nauczyciela jogi. Ponadto asan odwróconych nie wykonuje się przy menstruacji, problemach z szyją -zwyrodnieniach kręgów szyjnych i dyskopatii, ropnym zapaleniu ucha, wadach wzroku które powodują wzrost cienienia w gałkach ocznych - odklejaniu siatkówki oka, dużej krótkowzroczności i dalekowzroczności, jaskrze i zaćmie, bardzo wysokim ciśnieniu lub zbyt niskim ciśnieniu, skokach ciśnienia, bólach głowy, gorączce. Praktyka jogi kobiet ciężarnych, w tym pozycji odwróconych, podlega odrębnym zasadom.



Podstawowe asany odwrócone to:


"sirsasana" - stanie na głowie , zwana królem asan,  
                         
"sarvangasana" - świeca, zwana królową asan.


Działanie pozycji odwróconych:
  • na serce i ukł. krwionośny i limfatyczny. Asany zwiększają powrót żylny krwi i krew dopływa do serca bezwysiłkowo, przez co serce jest odciążone i regenerowane. Pojemność minutowa serca wzrasta, jednak bez wzrostu ciśnienia i częstotliwości pracy serca. Mięsień sercowy jest masowany poprzez ucisk przepony, co poprawia pracę serca. Poprawia się krążenie żylne, więc przeciwdziałają żylakom, ale i limfatyczne, przez co stymulowany jest system immunologiczny. Wzrasta ilość hemoglobiny. Powiększa się dopływ utlenionej krwi do mózgu, co przeciwdziała udarom i otępieniu starczemu. Krążenie tętnicze w mózgu zwiększa się, ale tętnica mózgowa rozszerza się przyjmując więcej krwi, zapobiegając wzrostowi ciśnienia i prędkości przepływu. Jeśli asany są wykonywana poprawnie to nawet wewnątrz gałkowe ciśnienie żylne nie rośnie, dlatego osoby z jaskrą mogą wykonywać ćwiczenia bezpiecznie.
  •  na ukł. oddechowy. Asany poprawiają funkcjonowanie ukł. oddechowego. Ułatwione jest krążenie utlenionej krwi w szyi i klatce piersiowej. Poprzez zwiększony powrót żylny w płucach polepsza się krążenie płucne. W trakcie rytmicznego oddychania, na skutek zwiększania ucisku płuc na przeponę, ćwiczony jest aparat dolnych dróg oddechowych, bez zwiększenia zużycia tlenu. Z czasem zwiększa się pojemność życiowa płuc, a dzięki głębokiemu oddychaniu, polepsza się krążenie limfocytów, wpływających na odporność ukł. oddechowego. Poprawia się również krążenie w górnych drogach oddechowych, otwierają się zatoki i odżywiana jest prawidłowo błona śluzowa.Sirsasana ułatwia głęboki wydech dzięki uciskowi narządów na przeponę - wydech zużytego powietrza czyli toksycznego, a przez to ułatwia głęboki wdech i dotlenienie. W świecy ucisk spowodowany połączeniem mostka i brody, utrudnia oddychanie górne i ogranicza oddychanie piersiowe, więc z konieczności oddycha się przeponą, dlatego jest zbawienna przy astmie, gdyż astmatycy oddychają górną częścią płuc, ponadto wnętrzności uciskają przeponę co ułatwia wydech i przywraca ruchomość przepony, która u astmatyków jest nieruchoma.
  •  na ukł. nerwowy. Asany obniżają pobudliwość współczulnego ukł. nerwowego, co wpływa na regulację napięć naczyń krwionośnych i mięśni, lecząc nadciśnienie. Pobudliwość neuronów zachodzi odwrotnie w stosunku do aktywności układu. U osób z podwyższonym ciśnieniem, neurony „męczą się” z powodu ich nadmiernej aktywności. Neurony są wyciszane, dlatego często ćwiczący czują się w trakcie asan jakby spali. Następuje regeneracja układu nerwowego. Podczas stania na głowie, podwzgórze, wzgórze oraz jądro podstawne są poddawane perfuzji krwi, więc schładzane i uśmierzane są te obszary. W trakcie ćwiczeń pojawia się uczucie chłodnej twarzy, co jest spowodowane  termoregulacyjnym działaniem podwzgórza. Zapobiega to starczym dysfunkcjom neurologicznym. Stanie na głowie odpręża i uspokaja, daje zrównoważenie, jednocześnie dodając energii działa przeciwdepresyjnie. W świecy dopływ krwi do głowy regulowany jest zaciskiem brody i mostka, więc nerwy uspokajają się, umysł się wycisza. Przy jednoczesnym poprawie rytmu serca, przynosi to ulgę dla cierpiących na nadciśnienie, oraz daje wewnętrzne zadowolenie i spokój.
  •  na ukł. hormonalny. Asany oddziałują na gruczoły wydzielania wewnętrznego, które pobierają z krwi substancje odżywcze i wydzielają hormony, niezbędne do funkcjonowania organizmu, przez co regulowana jest gospodarka hormonalna. W staniu na głowie, poprzez poprawę ukrwienia mózgu, gruczoły znajdujące się w mózgu - przysadka i szyszynka, są odżywiane, a dopływ do nich utlenowanej krwi zwiększa jasność myślenia. W świecy tarczyca i gruczoły przytarczyczne, poprzez docisk brody do mostka, są masowane, co poprawia ich ukrwienie i odżywienie. Pozycja ta na początku łagodzi tarczycę, a później działa stymulująco. Zapobiega dysfunkcjom gruczołu tarczowego. Nadnercza odpoczywają, a później są energetyzowane.
  • na ukł. pokarmowy i wydalania. Asany odwrócone regulują przemianę materii - poprawiają metabolizm. Zapobiegają opadaniu i ściśnięciu narządów brzucha, organy jamy brzusznej opadają na przeponę, co zmienia ich napięcie. Usuwa to nadmierne gazy z żołądka i okrężnicy. Przywracają swobodne ruchy jelit - tzw. ruch robaczkowy, a kosmki jelitowe regenerują się.  Poprawia się ukrwienie wątroby i jej funkcjonowanie. Przez aktywizację narządów brzucha, pokarm jest lepiej wchłaniany i polepsza się wypróżnianie. Leczone są wrzody żołądka oraz hemoroidy. Zmniejsza się niebezpieczeństwo powstawania przepuklin organów brzusznych i miednicznych.
  • na ukł. moczowy. Asany regulują pracę nerek, uwalniając od toksyn.
Sirsasana zalecana jest:  przy braku snu, osłabionej pamięci, spadku witalności, braku energii, depresji, częstych przeziębieniach, kaszlu, katarze, astmie, zapaleniu zatok, cuchnącym oddechu, bólach głowy, palpitacjach serca, zaparciach, zaburzeniach wydalania moczu, przy alergiach i infekcjach.

sarvangasana zalecana jest: przy dusznościach, palpitacjach serca, nadciśnieniu, niedokrwistości, astmie, zapaleniu oskrzeli, chorobach gardła, bólach głowy, przeziębieniach i dolegliwościach grn. dróg oddechowych, drażliwości, załamaniu nerwowym, bezsenności, zaparciach, owrzodzeniach żołądka, zapaleniu jelit, bólach brzucha,  przy dolegliwościach ukl.moczowego, przy przodo i tylno-zgięciach macicy, w zaburzeniach miesiączkowania, przy hemoroidach, przepuklinie, padaczce, przy alergiach i infekcjach.

  halasana - "pług",           
viparita karani - "odwrócone działanie",

/mat.: BKS Iyengar: Światło jogi; A.Lysebeth: Joga energia-równowaga-siła/
/rys.www.bksiyengar.com/