Joga dla kręgosłupa
Kilku
godzinne siedzenie w pracy, za kierownicą, czy przed telewizorem,
dźwiganie toreb z zakupami, podnoszenie przedmiotów - kręgosłup pracuje
bez przerwy, nigdy nie ma urlopu. A do tego jest przeciążany poprzez
niewłaściwą postawę, nadwagę, niewygodne buty, wysokie obcasy, itd. Dopóki
jest sprawny nie zwracamy na niego uwagi. Dopiero po wystąpieniu
dolegliwości i bólu zaczynamy się troszczyć o zachowanie jego zdrowia.
Kręgosłup
składa się z kręgów - wyróżnia się następujące odcinki kręgosłupa:
szyjny (7 kręgów), piersiowy (12 kręgów), lędźwiowy (5 kręgów), krzyżowy
(5 zrośniętych kręgów) oraz ogonowy (4–5 zrośniętych kręgów). Kręgi
odcinka szyjnego, piersiowego i lędźwiowego połączone są ze sobą przy
pomocy krążków międzykręgowych (dysków), więzadeł i stawów. Wewnątrz
kręgów znajdują się otwory, które razem tworzą kanał kręgowy, przez
który przechodzi rdzeń kręgowy. Między każdą z par kręgów znajdują się
otwory, przez które przechodzą odchodzące od rdzenia kręgowego naczynia
nerwowe. Każdy z nerwów rozpoczyna się od dwóch korzeni: przedniego i
tylnego. Tylne korzenie nerwowe przewodzą do rdzenia kręgowego
informacje na temat stanu wszelkich układów i organów. Przez przednie
korzenie nerwowe, motoryczne, przechodzą sygnały z ośrodkowego układu
nerwowego do mięśni i innych organów. Ogółem w organizmie znajduje się
31 par korzeni nerwowych: 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5
krzyżowych i jedna w odcinku guzicznym (ogonowym).
Jeśli
kręgosłup jest słaby, skrzywiony, jeśli odstępy między kręgami są
mniejsze niż być powinny, włókna nerwowe są uciskane, ich ukrwienie jest
słabsze. Może to doprowadzić do ich dysfunkcji w przewodzeniu impulsów
nerwowych i przekazywaniu poleceń do mięśni i narządów. Dochodzi do
zakłócenia pracy układów. Zakłócenia w odcinku szyjnym powodują bóle
głowy, szyi, rąk, słabe ukrwienie mózgu, zawroty głowy i obniżenie
zdolności intelektualnych. Zmiany w odcinku piersiowym bywają przyczyną bólów serca, żołądka, jelit. Zakłócenie pracy odcinka
lędźwiowego to ból w pasie i nogach, pojawiają się często skurcze mięśni
nóg, problemy z pęcherzem moczowym, prostatą, problemy ginekologiczne. W
najbardziej obciążonych kręgach może dojść do uszkodzenia, polegającego
na ucisku na włókno nerwowe, zaburzenia krążenia krwi, zmniejszenia
sprężystości dysków znajdujących się między kręgami. Może nawet dojść do
ich przesunięcia - tzw. zespoły korzeniowe: przepuklina i dyskopatia.
Przemieszczony dysk może powodować ucisk na rdzeń kręgowy. Uciśnięcie
nerwów rdzeniowych w odcinku lędźwiowym, tworzących nerw kulszowy, jest
przyczyną tzw. rwy kulszowej. W takich przypadkach należy skonsultować z lekarzem lub fizjoterapeutą, a czasami niestety konieczne jest leczenie operacyjne.
Wschodni
mędrcy twierdzili, że „człowiek jest na tyle młody i zdrów, na ile
giętki i zdrowy jest jego kręgosłup”. Nic tak nie wzmacnia kręgosłupa
jak zdrowy i aktywny tryb życia - ruch, ruch i jeszcze raz ruch.
Przy
problemach z kręgosłupem należy rozważnie wybierać rodzaj sportu.
Najlepiej skonsultować możliwość aktywności sportowej z lekarzem.
Niewskazane
są dyscypliny, które narażają kręgosłup na wstrząsy, tj. skakanie, w
tym intensywne zajęcia fitnessowe z podskokami (ze względu na ryzyko
powstania lub ewentualnego pogłębienia urazów kręgosłupa), bieganie
(jeśli mięśnie pleców są słabe, to obrywa się właśnie kręgosłupowi przy
każdym uderzeniu stopą o podłoże), oraz ćwiczenia siłowe z dużymi
ciężarami (nadmiernie obciążające plecy).
Zresztą
podobnie skakać i biegać nie powinny osoby ze słabymi czy chorymi
stawami kostek, kolan, barków czy bioder, oraz osoby z nadwagą lub otyłe, bo
wzmaga się obciążenie kręgosłupa i stawów.
Korzystne jest pływanie (ale osoby z problemami z kręgosłupem powinny
jednak ostrożnie dobierać style pływackie), jazda na rowerze (pod
warunkiem że zadba się one o prawidłową postawę w trakcie jazdy i dobrą
amortyzację roweru) i spacery (chodzenie z kijami jest zdrowsze dla kręgosłupa
niż zwykły marsz).
Prawdziwym dobrodziejstwem dla kręgosłupa jest joga. To
przede wszystkim ćwiczenia rozciągające, a właśnie takie polecane są przy schorzeniach kręgosłupa.
Rozciągamy kręgosłup, co pozwala aby
przestrzeń pomiędzy kręgami powiększała się, dzięki czemu zwiększa się
ruchomość naszego kręgosłupa. Ponadto krążki międzykręgowe również mają
więcej przestrzeni. Są to również ćwiczenia wzmacniające wszystkie
mięśnie, uelastyczniające ścięgna, poprawiające ruchomość stawów,
barków, bioder, kolan, kostek. Pozycje jogi korygują postawę, likwidują
asymetrie, rozwijają poczucie równowagi, przywracają prawidłową postawę,
uczą właściwego rozkładania ciężaru ciała, koordynacji, stabilności.
"Lepiej zapobiegać niż leczyć!" - więc nie czekajmy aż kręgosłup się "zepsuje" i zacznijmy się ruszać profilaktycznie :)
Dla
dopełnienia tematu: Podczas menstruacji również należy unikać dużego
wysiłku fizycznego - gwałtownego, wyczerpującego treningu – biegania,
skakania, akrobatyki, ćwiczeń siłowych, tenisa, siatkówki, koszykówki,
intensywnych czy siłowych zajęć fitnessowych w bardzo szybkim tempie i z
dużą ilością podskoków, itp. Duży wysiłek fizyczny ma wpływ na
działanie układu hormonalnego, często powoduje zaburzenia osi
podwzgórze–przysadka–jajnik i osi podwzgórze–przysadka–nadnercza. Takie
treningi mogą nasilać zespół napięcia przedmiesiączkowego, powodować
silne bóle podczas miesiączki, prowadzić do zaburzeń miesiączkowania.
Tak więc, podczas menstruacji polecane są zajęcia mniej wysiłkowe, a
wspomagające proces oczyszczania, jak joga (w wersji uwzględniającej
menstruację, bo wbrew pozorom joga jest bardzo wymagającą formą ruchu),
spacer, spokojna jazda na rowerze, itp.
Oczywiście ciąża jest
szczególnym stanem, w którym należy z rozwagą podejść do aktywności
fizycznej i koniecznie skonsultować to z lekarzem.
/mat.: BKS Iyengar "Światło jogi"; "Biologiczne podstawy rekreacji ruchowej.Podręcznik dla instruktorów"/